Leestijd: 4 Minuten
Terwijl beroemde CEO’s en voorstanders van een kortere werkweek hun stem laten horen, probeert Ben Hammersley te achterhalen of meer tijd buiten het kantoor (met dezelfde hoeveelheid werk) echt kan worden bereikt
Op het eerste gezicht is het net iets wat een miljardair zou zeggen die een tropische paradijs bezit. Dit soort beweringen leidt er meestal toe dat u de krant weggooit wanneer u het leest onderweg naar huis van een 60-urige werkweek. Maar toen Sir Richard Branson in een blogbericht meende dat flexibel werken, met onbeperkte vakantiedagen, de manier is om gelukkig te worden en succes te bereiken op het werk, had hij het niet alleen over hoger management. Hij had het over iedereen. Volgens CNBC beveelt hij zelfs langere weekenden aan:
"Veel mensen zijn dol op driedaagse of zelfs vierdaagse weekenden", zei hij naar verluidt. "Iedereen zou graag meer tijd willen hebben om met hun geliefden door te brengen, te sporten en aan hun gezondheid te werken en de wereld te verkennen."
Een betere balans
Branson beweert dat de combinatie van moderne technologie en een fundamenteel vertrouwen in werknemers een kortere werkweek niet alleen mogelijk maakt, het is zelfs wenselijk. Dankzij een extra vrije dag of twee kan de werknemer taken en basisklusjes verrichten, zoals boodschappen doen, wasgoed ophalen van de stomerij, naar het postkantoor gaan, zonder dat het ten koste gaat van privétijd en tijd met het gezin. Het eindresultaat? Gelukkigere, gezondere en uiteindelijk productievere werknemers. Met andere woorden, als u meer gedaan wilt krijgen, geef uw werknemers dan meer vrije tijd.
Het is een idee dat terrein wint, zelfs onder de politiek partijen en het management/de werknemers. Frances O’Grady, de secretaris-generaal van de vereniging van alle Britse vakbonden, vroeg op hun jaarlijkse conferentie in de zomer van 2018 bijvoorbeeld om een vierdaagse werkweek tegen 2100 wettelijk te implementeren.
Dit is niet alleen theoretisch. Er is op het internet een overvloed van anekdotes van kleine bedrijven die experimenteren met een vierdaagse week. Perpetual Guardian, een trustbedrijf in Nieuw-Zeeland heeft het uitgeprobeerd en zich aangeboden voor het onderzoek. Onderzoekers aan de Universiteit van Auckland en de Auckland University of Technology hebben de werknemers achteraf geënquêteerd en ontdekten dat 24 procent vond dat de balans tussen werk en privé was verbeterd en dat zeven procent minder stress ondervond.
Ondertussen meldde de leidinggevende van het bedrijf geen productiviteitsdaling. Ze betaalden hetzelfde loon en kregen hetzelfde werk gedaan, maar gaven hun werknemers ook de kans om hun eigen zaken af te handelen.
We zien overal hetzelfde verhaal, van IJsland tot Chicago: elke week een extra vrije dag geven aan kantoormedewerkers met een vast salaris, met behoud van hun oorspronkelijke salaris, verandert de hoeveelheid of de kwaliteit van het werk op kantoor niet, maar heeft wel een significant effect op hun leven en gezondheid. En deze uitkomst is tegelijkertijd hoopvol en verschrikkelijk. Omdat dit eerder de vraag oproept waarom de productiviteit niet daalt, ondanks een verlaging van 20 procent van de beschikbare tijd om daadwerkelijk productief te zijn?
Tijd nuttig besteden
Cyril Northcote Parkinson zou het antwoord kunnen hebben, een historicus die schreef over de werking van de Britse openbare dienst, zei in 1955: "werk breidt zich uit totdat de beschikbare tijd is gevuld." Dit werd uiteindelijk bekend als de wet van Parkinson. Generaties van managementconsultants en academici hebben experimenteel aangetoond dat dit klopt.
Het idee is dat de meeste mensen hun werktempo aanpassen aan de tijd die ze hebben. Als u maar vier in plaats van vijf dagen hebt om iets te doen, dan zal u wat minder bij het koffiezetapparaat rondhangen, controleert u Facebook iets minder vaak, twijfelt u niet zo lang over het lettertype dat u gaat gebruiken en doet u gewoon uw werk. Het is dus niet het werk dat de tijd inneemt, maar iets anders dat de tijd dicteert die u hebt en u past het werk aan die grenzen aan.
Als u door deze lens kijkt, dan gaat de uitspraak van Branson niet echt over een betere balans tussen werk en privéleven, maar eerder over de werkcultuur en de kwalen van presenteïsme, dat wil zeggen het gevoel hebben onder druk gezet te worden om iedereen te laten zien dat u op kantoor bent. Er zijn vele branches die om deze toxische voorbeelden bekend staan, zoals een jasje over een stoel hangen om te laten zien dat u aanwezig bent, e-mails op belachelijk vroege of late tijdstippen versturen, de blik die iemand krijgt als diegene als eerste naar huis gaat ‘s avonds. Dit soort dingen zorgen ervoor dat u uw werk steeds later afmaakt.
Voor uzelf werken
Uren noteren en nagaan hoeveel werk is verricht, is misschien nuttig als u werkt in een fabriek, maar deze maatregelen zijn zeer destructief wanneer ze worden toegepast op kenniswerk. Als u niet wordt beloond voor concrete prestaties (bijvoorbeeld voor elke widget die u maakt of elke keer dat u iets levert), dan kan het erg lastig zijn om gewoon uw werk te doen en dan naar huis te gaan, vooral als u de enige persoon bent die het een goed idee vindt.
Maar wanneer een bedrijf een managementgestuurde verschuiving naar een vierdaagse of zelfs driedaagse week maakt, wordt de sociale psychologische houding gereset. Plotseling zijn mensen vrij om hun manier van werken en de taken die ze moeten uitvoeren opnieuw te evalueren, zonder zich sociaal verplicht te voelen te moeten werken van negen tot vijf en van maandag tot vrijdag, of wat de norm ook is.
En dit roept ook weer een heel interessante vraag op. Als u geen reden hebt om achter te blijven, als er niets is dat u ervan weerhoudt om vroeg naar huis te gaan en er is geen sociale noodzaak om bijvoorbeeld samen te lunchen of op kantoor te leuteren, hoeveel (of eigenlijk hoe weinig) tijd hebt u dan nodig om productief te blijven?
Kan een eerlijke herevaluatie van uw rol en de tools die u kunt gebruiken om uw productiviteit te ondersteunen u nog meer tijd teruggeven? Is een vierdaagse werkweek slechts het begin van een race ter optimalisatie van een driedaagse werkweek? En waarom voelen we ons ongemakkelijk om ons dit voor te stellen?
Misschien moeten we een lang weekend vrij nemen om erover na te denken.
Ben Hammersley is een Britse journalist, auteur en televisiemaker gespecialiseerd in internettechnologie. Hij woont in de VS
